दक्षिण आशियांतल्या अध्यात्मांत वट-वृक्ष, बरगड वा बनियान हें झाड केंद्रस्थानी आसून तें भारताचें राश्ट्रीय झाड. ताचो संबंद यम ह्या मरणाच्या देवाकडेन आसता, देखून चड करून लासपाचे सुवातेर लायतात. परतून अंकुरपाची तांक आशिल्ल्यान ताका व्हड आयुश्य आसता आनी तो अमरत्वाचें प्रतीक आसा. एके वडणी झाडालागींच सावित्रीन यमा कडेन आपलो मेल्लो घोव आनी राजा सत्यवान परत येवपा खातीर वाटाघाटी केली, जाका लागून तिका पूत मेळटलो – वट पूर्णिमा आनी वट सावित्री ह्या वर्सुकी उत्सवांत याद जाता.

अशेच तरेचो विवरण हिब्रू वेदांत (बायबल) मेळटा. एक मेल्लें झाड आसा … जिवीत जावपाक लागलां … राजांच्या मेल्ल्या वळीक नव्या पुताचें प्रतिनिधित्व करपी. मुखेल फरक म्हळ्यार हो विवरण फुडाराक दिसपी भाकीत आसा आनी शेंकड्यांनी वर्सां वेगवेगळ्या संदेष्ट्यांनी (ऋषींनी) विकसीत केला. तांच्या संमिश्र काणयेंत कोण तरी येतलो असो अदमास काडलो. इजायासान (इ.स.प. ७५०) ही काणी सुरू केली जी उपरांत ऋषी-संदेष्ट्यांनी आनीक विकसीत केली – मेल्ल्या झाडा थावन फांट्यांत .

इजायास आनी शाखा

इजायास इतिहासीक रितीन सत्यापीत करपाक येवपी काळांत जियेलो, ज्यू लोकांच्या इतिहासांतल्यान घेतिल्ल्या काळरेखेंत दिसता .

राजा दावीदाचो राजवंश (इ.स.प. १००० – ६००) जेरुसलेमांतल्यान राज्य करतालो तेन्ना इजायासान बरयलें. इजायासाच्या काळांत (इ.स.प. ७५०) राजवंश आनी सत्ता भ्रश्ट जाल्ली. इजायासान राजांक परत देवा कडेन आनी मोयजेसाच्या दावीदाच्या प्रथेक परतून विनवणी केली , आनी ताच्या उत्तराधिकाऱ्या सोलोमन राजा वांगडा चालू दवरलो . सकयल दाखयल्ले प्रमाण राजवंशांतलो फुडलो पूत राज्य करतालो तसो झाड वाडत गेलो आनी ताची उदरगत जायत गेली.

पयलीं एक झाड … मागीर एक स्टंप … मागीर एक फांटो

हो ‘झाड’ राजवंश रोखडोच कापून उडयतलो आनी ताका मेल्लो कुडको जातलो अशी शिटकावणी इजायासान दिली. हें ओरेकल ताणें एक स्टंप आनी शाखाचें कोडे म्हूण कशें बरयलें तें पळयात:

“जेसेच्या कांडा थावन एक खांबो वयर येतलो, ताच्या मुळां थावन एक फांटो फळां दितलो. सर्वेस्पराचो आत्मो ताचेर आराम करतलो –बुद्धीचो आनी समजून घेवपाचो आत्मो, सल्लो आनी बळग्याचो आत्मो, गिन्यानाचो आत्मो.”

(इजायास 11:1-2) (Isaiah 11:1-2)

इजायासा उपरांत १५० वर्सां उपरांत, इ.स.प.६०० च्या सुमाराक, बॅबिलोनियनांनी जेरुसलेम जिखून राजांचो राजवंश मोडून उडयलो आनी इझ्राएल लोकांक बॅबिलोनांत (काळरेखेचो तांबडो काळ) वनवासांत ओडून व्हेलो तेन्ना हें ‘झाड’ कापलें. हो पयलो ज्यू निर्वासित – तातूंतले कांय जाण भारतांत स्थलांतरीत जाले . सावित्री आनी सत्यवान हे कथेंत एक मेल्लो राजाचो पूत – सत्यवान आशिल्लो. स्टंपाच्या भाकीतांत राजांची सगळी वंश सोंपताली आनी राजवंश स्वता मरतलो.

फांटो: दावीदा कडल्यान येवपी ‘ताका’ बुद्धी आशिल्लो

पूण ह्या भाकीतांत फकत राजांक कापपा परस फुडारा कडेनय चड नदर मारली. ताणें वट झाडाचें एक सामान्य खाशेलपण वापरून तशें केलें. जेन्ना कवटीचीं बियां अंकुरीत जातात तेन्ना तीं चड करून हेर झाडांच्या कुडक्यांचेर अंकुरीत करतात. स्टंप हो अंकुरीत कवटी बियाचो यजमान आसता. एकदां बॅनयन रोप स्थापन जातकच ती यजमान स्टंप परस चड वाडटली आनी तिगून उरतली. इजायासान अदमास केल्लो हो अंकुर बानयन झाडा सारको आसतलो कारण नवो अंकुर मुळां थावन वयर वचतलो – एक फांटो तयार करुंक.

इजायासान ही प्रतिमा वापरली आनी पयसुल्ल्या फुडाराक एक दीस मेल्ल्या कुंडांतल्यान एक अंकुर, जाका फांटो अशें म्हण्टात, भायर सरतलो, जशें झाडाच्या कुडकांतल्यान बॅनयन अंकुर फुटतात अशें भाकीत केलें. इजायास ह्या शूटाक ‘ताका’ म्हणटा म्हणून इजायास एका विशिश्ट मनशा विशीं उलयता, वंश पडटले उपरांत दावीदाच्या वंशांतल्यान येवपी. ह्या मनशाक बुद्धी, शक्त आनी गिन्यानाचे अशे गूण आसतले की देवाचोच आत्मो ताचेर आसतलो.

बऱ्याच बरपांत पुराणकथांनी वट झाडाचो उल्लेख अमरत्वाचे प्रतिकात्मक असो केला. ताचीं हवाई मुळां जमनींत सकयल वाडून अतिरिक्त कांड तयार करतात. तो दीर्घायुष्याचें प्रतीक अशें तरेन दैवी निर्मात्याचें प्रतिनिधित्व करता. इ.स.प.७५० वर्सा इजायासान अदमास केल्ल्या ह्या फांट्याक अशीं जायतीं दैवी खाशेलपणां आसतलीं, आनी राजवंशाचो ‘स्टंप’ ना जाले उपरांत बरोच तेंप तिगून उरतलो.

जेरेमीया आनी शाखा

ऋषी-संदेष्टा इजायासान एक बोर्ड उबो केल्लो, जाका लागून लोकांक फुडल्या घडणुकांचो उक्ताडार येवपाची समजूत मेळटली. पूण ताची ही कितल्याशाच लक्षणांतली फकत पयलीच लक्षणां आशिल्लीं. इजायासाच्या सुमार १५० वर्सां उपरांत, इ.स.प.६०० वर्सा जेन्ना दावीदाचो राजवंश ताच्या दोळ्यां मुखारच कापतालो तेन्ना जेरेमीयान बरयलें:

“दीस येतले,” सर्वेस्पर जाहीर करता , “जेन्ना हांव दावीदाक एक नीतिमान फांटो उबारतलों , एक राजा जो बुद्धीन राज्य करतलो आनी देशांत न्याय्य आनी योग्य तें करतलो. ताच्या काळार जुदाक वाचयतलो आनी इज्रायल सुरक्षीतपणान जियेतलो. हें नांव ताका म्हणटले: सर्वेस्पर आमचो नीतिमत्व “.

(जेरेमियास 23:5-6) (Jeremiah 23:5-6)

जेरेमीयान दावीदाच्या राजवंशाची इजायासाच्या शाखा प्रतिमेचो विस्तार केलो. The Branch will also the Kumbh Mela , आमचो प्रॉब्लेम आमचें पाप , आनी म्हणून मोयजेस , मागीर ताका मरणांत आमचेर सत्ता आसा हें निश्चीत – आमच्या पातक आनी भ्रश्टाचाराक लागून. मरणांत सैतानाक धिटाय दिवपाचो अधिकार फकत प्रभूक – रचणार देवाक – आसा हें देवदूत लेगीत वळखतात.

हांगासर, ‘शाखेंत’ एक उतर आसा की फुडाराक सर्वेस्पर आमकां ‘नीती’ दितलो म्हणजे आमकां मरणाचेर जैत मेळोवंक मेळटलें.

कशें?