कमळ हें दक्षिण आशियांतलें प्रतिकात्मक फुल. पुर्विल्ल्या इतिहासांत कमळ फुल हें एक मुखेल प्रतीक आशिल्लें आनी आयज लेगीत तशें उरलां. कमळाच्या झाडांक तांच्या पानांत एक आगळीच रचणूक आसता जी स्वताक निवळ करपाची तांक दिता, जाका लागून फुलां चिखलांतल्यान कलंक नासतना भायर सरूंक शकतात. ह्या सैमीक गूणधर्माक लागून फुल चिखलांतल्यान भायर सरता, गंदगीन स्पर्श जावंक ना अशें प्रतिकात्मक संदर्भ तयार जाले. ऋग्वेदांत पयलीं कमळाचो उल्लेख एका रूपकांत केला (RV 5.LXVIII.7-9) जंय तातूंत भुरग्याच्या सुरक्षीत जल्माची इत्सा वर्णन केल्ली दिसता .
विष्णु वामन वामन आसतना ताची बायल लक्ष्मी व्हड मथनशील दर्यांतल्या कमळासावन पद्म वा कमला ह्या नांवान दिसली, ह्या दोगांयचो अर्थ “कमल” असो जाता. लक्ष्मीन कमळाकडेन लागींचो संबंद दवरता, फुलांभितरच आपलें निवासस्थान आसता.
शंखा हें विधी आनी धर्मीक म्हत्व आशिल्लें शंख कवच. शंखा हें व्हड दर्यांतल्या गोगलगायचें कवच पूण पौराणीक कथांनी शंखा हें विष्णुचें प्रतीक आसून ताचो चड करून तुरही म्हणून उपेग करतात.
कमळ आनी शंखा हीं आठ अष्टमंगल (शुभचिन्नां) शिकोवपाचीं साधनां मदलीं दोन साधनां. कालबाह्य गुणांचें वा गुणांचें चित्रण वा प्रतीक म्हणून ते काम करतात. असंख्य ग्रंथांत गुण s, जन्मजात सैमीक शक्तींच्या संकल्पनेचेर भासाभास केल्या , जीं एकठांय येवन संवसारांत रुपांतर करतात आनी बदलत रावतात. सांख्य चिंतनांतले तीन गुण अशे: सत्व (बरें, रचनात्मक, सुसंवाद), राज (राग, सक्रिय, घुस्पागोंदळ) आनी ताम (काळोख, विध्वंसक, अराजक). न्याय आनी वैशेषिक विचारसरणींत चड गुणां मेळटात. देवाचें राज्य गुण म्हणून कशें?
जेजून देवाचें राज्य एक कार्यशील गूण, एक गुण म्हणून पळयलें, कारण तें संवसारांत कार्बनी रितीन बदलत आसा आनी ताचेर जैत मेळयता. ताणें शिकयलें की आमकां देवाच्या राज्यांत आपयलां , पूण तशें करपाक द्विजाचीय गरज आसा . उपरांत ताणें देवाच्या राज्याचो गुण समजून घेवपाक मदत करपाखातीर वनस्पत, शंखा आनी जोडीदार नुस्तें (अष्टमंगला चिन्नां) आपलीं शिकोवपाचीं साधनां म्हणून वापरून देवाच्या राज्याच्या स्वरुपाविशीं वा गुणाविशीं कथांची माळ (ताका बोधकथा म्हण्टात) दिली . हांगा ताचीं राज्याचीं बोधकथां आसात.
पेरपी आनी चार मातयेची बोधकथा
त्याच दिसा जेजू घरांतल्यान भायर सरून तळ्या कुशीक बसलो. २ ताचे भोंवतणीं इतली व्हडली गर्दी जमली की तो बोटींत बसून तातूंत बसलो आनी सगळे लोक देगेर उबे रावले. ३ मागीर ताणें तांकां बोधकथ्यांनी जायत्यो गजाली सांगल्यो आनी म्हळें: “एक शेतकार आपलें बीं पेरपाक भायर सरलो, ४ तो बीं शिंपडटा आसतना कांय जाण वाटेर पडले आनी सुकणीं येवन तीं खाल्लीं जळ्ळें आनी मुळां नाशिल्ल्यान तीं सुकलीं 7 हेर बीं कांट्यां मदीं पडलीं आनी तीं झाडां घुस्मटून उडयलीं 8 आनीक बीं बऱ्या मातयेचेर पडलीं, थंय ताचें पीक जालें- 9 कोणाक कान आसा ताका आयकूंक दिवचें.मातेव 13:1-9
हे बोधकथेचो अर्थ कितें आशिल्लो? आमी अदमास काडचो पडना, कारण ताणें विचारिल्ल्यांक अर्थ दिलो:
“तें पेरपी बोधकथा म्हणल्यार कितें तें आयकात: १९ जेन्ना कोण राज्या विशींचो संदेश आयकता आनी ताका समजना, तो वायट येवन ताच्या काळजांत पेरल्लें बीं काडून घेता, वाटेर पेरल्लें बीं हें.
मातेव 13:18-19
फातराच्या जमनीचेर पडपी बीं म्हळ्यार उतर आयकून एकाच वेळार खोशीन घेवपी मनशाक. २१ पूण तांकां मुळां नाशिल्ल्यान ते थोड्याच काळा खातीर तिगतात. उतराक लागून त्रास वा छळ येता तेन्ना ते रोखडेंच पयस पडटात.
मातेव 13:20-21
कांट्यांमदीं पडपी बीं म्हणल्यार उतर आयकपी मनशाक, पूण ह्या जिविताचे चिंते आनी गिरेस्तकायेची फटवणूक उतराक घुस्मटून उडयता, ताका लागून तो निश्फळ जाता.
मातेव 13:22
पूण बऱ्या मातयेर पडपी बीं म्हळ्यार उतर आयकून समजपी कोणाकूय. पेरल्ल्याच्या शंबर, साठ वा तीस पटींनी पीक तयार करपी होच.
मातेव 13:23
देवाच्या राज्याच्या संदेशाक चार प्रतिसाद मेळटात. पयल्याक ‘समजना’ ना आनी म्हणून वायट संदेश तांच्या काळजांतल्यान काडून उडयता. उरिल्ले तीन प्रतिसाद सगळे सुरवेक खूब सकारात्मक आसतात आनी तांकां संदेश खोशीन मेळटा. पूण हो संदेश आमच्या काळजांत कठीण काळांत वाडपाक जाय. आमच्या जिविताचेर परिणाम जावंक दिनासतना मानसीक मान्यताय दिवप अपुर्ण. देखून ह्या दोन प्रतिसादांक सुरवेक संदेश मेळ्ळो तरी तो तांच्या काळजांत वाडूंक दिलो ना. फकत चवथें काळीज, जें ‘उतर आयकता आनी तें समजता’ तें खऱ्या अर्थान देव सोदताले तशें तें मेळटलें.
जेजून ही बोधकथा शिकयली म्हणजे आमी स्वताक विचारतले: ‘ह्या मातयेंतली हांव खंयची?’.
तणाची बोधकथा
ही बोधकथा स्पश्ट केल्या उपरांत जेजून तण वापरून एक बोधकथा शिकयली.
जेजून तांकां आनीक एक बोधकथा सांगली: “सर्गाचें राज्य आपल्या शेतांत बरें बीं पेरपी मनशा सारकें आसा, 25 पूण सगळे न्हिदिल्ले आसतना ताचो दुस्मान येवन गंवांत तण पेरलो आनी गेलो, 26 गंव फुलून तकली तयार जाली तेन्ना तणूय दिसली.
२७ “मालकाचे नोकर ताचे कडेन येवन म्हणपाक लागले: ‘साहब, तुज्या शेतांत तुवें बरें बीं पेरलें ना, मागीर तण खंयच्यान आयलें?
२८ “‘दुस्मानान अशें केलें,’ ताणें जाप दिली.
“नोकरांनी ताका विचारलें, आमी तांकां वयर ओडून घेवंक जाय?
२९ “‘ना’ ताणें जाप दिली, ‘कारण तण ओडटना ताचे वांगडा गंव उखलून उडोवंक मेळटा. ३० कापणी जायसर दोगांयक एकठांय वाडूंक दिवचें.मातेव 13:24-30)
हांगा तो ही बोधकथा स्पश्ट करता.
मागीर तो गर्दी सोडून घरांत भितर सरलो. ताच्या शिश्यांनी ताचे कडेन येवन म्हणलें, “शेतांतल्या तणाची बोधकथा आमकां समजाव.”
३७ ताणें जाप दिली: “बरें बीं पेरपी मनशाचो पूत. ३८ शेत म्हळ्यार संवसार आनी बरें बीं राज्यांतल्या लोकां खातीर उबें रावता, तण वायटाचे लोक, ३९ आनी तें पेरपी दुस्मान सैतान, कापणी म्हणल्यार युगाचो शेवट आनी कापणी करपी देवदूत.
४० “जशें तण ओडून उज्यांत जळयतात, तशें युगाच्या शेवटाक जातलें.४१ मनशाचो पूत आपल्या देवदूतांक धाडटलो आनी पातक आनी वायट करपी सगळ्यांक ते आपल्या राज्यांतल्यान तण काडटले, ४२ तांकां उजळ भट्टेंत उडयतले, थंय रडप आनी दांत किरकोळ करप.43 मागीर योग्य मनीस चकचकीत जातलो तांच्या बापायच्या राज्यांतल्या सुर्या सारकें, कोणाक कान आसात, तांकां आयकूंक जाय.
मातेव 13: 36-43
मोसंबी आनी यीस्ट हांचीं बोधकथां
तशेंच जेजून हेर सादारण वनस्पतींतल्या दृष्टांतां सयत कांय सामकीं संक्षिप्त बोधकथां शिकयलीं.
ताणें तांकां आनीक एक बोधकथा सांगली: “सर्गाचें राज्य मोसंबीच्या बियां सारकें, जें मनशान आपल्या शेतांत लायिल्लें, ३२ तें सगळ्या बियां परस ल्हान आसलें तरी तें वाडटना तें बागांतल्या झाडांतलें सगळ्यांत व्हडलें आनी झाड जाता, जाका लागून सुकणीं येवन ताच्या फांट्यांनी बसतात.”
३३ ताणें तांकां आनीक एक बोधकथा सांगली: “सर्गाचें राज्य यीस्टा सारकें आसा, जें बायलेन घेवन सुमार साठ पौंड पिठांत भरसून घेतलो, तें पिठांतल्यान सगळें काम जायसर.”
मातेव 13:31-33
देवाचें राज्य ह्या संवसारांत ल्हान आनी ल्हानपणान सुरू जातलें पूण पिठांतल्यान काम करपी यीस्टा भशेन आनी व्हड वनस्पत जावन वाडपी ल्हान बीं भशेन संवसारभर वाडटलें. तो बळजबरीन घडना, वा एकाच वेळार घडना, ताची वाड अदृश्य पूण सगळेकडेन आनी आडावंक जायना.
लिपल्लो खजिनो आनी व्हड मोलाच्या मोतयाचीं बोधकथा
“सर्गाचें राज्य शेतांत लिपयल्ल्या खजिन्या सारकें, मनशाक तें मेळ्ळें तेन्ना ताणें तें परतून लिपोवन दवरलें आनी मागीर खोशेन वचून आपलें सगळें विकून तें शेत विकतें घेतलें.
४५ “परत सर्गाचें राज्य बारीक मोतयां सोदपी वेपाऱ्या सारकें आसा, ४६ मोती मोती मेळ्ळी तेन्ना ताणें वचून आपलें सगळें विकून विकतें घेतलें.
मातेव 13: 44 -46
ह्यो बोधकथा देवाच्या राज्याच्या मोलाचेर केंद्रीत आसात. शेतांत लिपिल्लो खजिनो विचारात. लिपोवन दवरून शेतांतल्यान वचपी सगळ्यांक शेताचें मोल उणें दिसता आनी अशे तरेन तांकां तातूंत कसलीच आवड ना. पूण कोणाक तरी कळटा की थंय एक खजिनो आसा जें शेत खूब मोलादीक करता – तें विकतें घेवपा खातीर आनी खजिनो मेळोवपा खातीर सगळें विकपा इतलें मोलादीक. तशें देवाच्या राज्या कडेन – चडशांक लक्षांत येना अशें मोल, पूण ताची मोल पळोवपी थोड्यांक व्हड मोल मेळटलें.
जाळयेची बोधकथा
“परत एक फावट सर्गाचें राज्य तळ्यांत सकयल देंवून सगळ्या तरांचें नुस्तें धरून जाळें सारकें आसा.
मातेव13:47-50
४८ तें भरून गेल्ल्यान नुस्तेकारांनी तें देगेर वयर ओडून घेतलें, मागीर बसून बरें नुस्तें टोपल्यांनी एकठांय केलें, पूण वायट नुस्तें उडयलें,
४९ युगाच्या शेवटाक अशें जातलें, देवदूत येवन वायटांक योग्य लोकां पासून वेगळे करतले
५० आनी तांकां उज्या भट्टेंत उडयतात, थंय रडप आनी दांत किरकोळ जातलो.
जेजून अष्टमंगलांतलो आनीक एक – देवाच्या राज्या विशीं शिकवपाक नुस्त्याची जोडी वापरली. नुस्तेकार नुस्तें दोन गटांत वेगळें करतात तशें देवाचें राज्य लोकांक दोन गटांत वेगळें करतलें. हें न्यायाच्या दिसा घडटलें.
देवाचें राज्य गूढ रितीन वाडटा, पिठांतल्या यीस्टा भशेन; चडशां कडल्यान लिपलां व्हड मोल आशिल्लें; आनी तातूंतल्यान लोकांमदीं वेगवेगळे प्रतिसाद जागृत जातात. तशेंच समजपी आनी समजनाशिल्ल्या लोकां मदीं लोकांक वेगळे करतात. हे बोधकथा शिकयल्या उपरांत जेजून मागीर आपल्या आयकप्यांक हो प्रस्न विचारलो.
“तुका ह्यो सगळ्यो गजाली समजल्यात?” जेजून विचारलें.
“होय” तांणी जाप दिली.
मातेव 13:51
तुमचे बद्दल किदें? देवाचें राज्य संवसारांतल्यान भोंवपी गुण म्हणून समजलें जाल्यार तुमच्यांतल्यानय हालचाल करपाक मेळना जाल्यार ताचो अजूनय तुमकां कसलोच फायदो ना. पूण कशें?
जेजू आपल्या बोधकथेंत गंगा तीर्था सारकें जिवें उदक सांगता.