देवाचो विश्व नाच – सृश्टीसावन खुरीसमेरेनचो ताल

नाच म्हणल्यार कितें? नाट्य नाचांत लयबद्ध हालचालींचो आस्पाव जाता, तांचो अर्थ प्रेक्षकांनी पळोवपाचो आनी एक काणी सांगपाचो आसता. नर्तक आपल्या हालचालींचें समन्वय हेर नर्तकांकडेन करतात, स्वताच्या कुडीचे वेगवेगळे भाग वापरून, जाका लागून तांच्या हालचालींनी दृश्य सोबीतकाय निर्माण जाता आनी परत परत येवपी काळांतल्या तालाचेर भर दितात, ताका मीटर अशें म्हण्टात .

नाट्याविशींचो अभिजात ग्रंथ नाट्यशास्त्रांत मनरिजवण फकत नाचाचो दुश्परिणाम आसूंक जाय पूण ताचें मुखेल ध्येय न्हय अशें शिकयलां. संगीत आनी नाचाचें ध्येय rasa , प्रेक्षकांक खोलायेन वास्तवांत व्हरप, जंय आश्चर्यान ते आध्यात्मिक आनी नैतीक प्रस्नांचेर चिंतन करतात.

शिवाच्या तांडवाचो नटराज

तर दिव्य नाच कसो दिसता? तांडव (तांडव, तांडव नाट्यम वा नादंत) हो देवांच्या नृत्याकडेन संबंदीत आसा. आनंद तांडव आनंद नाचता जाल्यार रुद्र तांडव राग नाचता. नटराज हो दिव्य नृत्याचें प्रतिनिधित्व करता, शिवाक ताच्या वळखीच्या मुद्रांत (हात-पांयांची स्थिती) नाचाचो स्वामी म्हणून दाखयला. ताचो उजवो पांय अपस्मरा वा मुयालक राक्षसाक पांयांनी मारता . पूण बोटां जमनीवयल्यान उंच वयर सरून डाव्या पांयाक दाखयतात.

तो ताचेर कित्याक बोट दाखयता?

कारण तो उखलल्लो पांय, गुरुत्वाकर्शणाक आडनदर करप मुक्तीचें प्रतीक, मोक्ष . उन्माई उलाखम सांगता तशें :

“ढोलांतल्यान सृश्ट निर्माण जाता; आशेच्या हातांतल्यान संरक्षण जाता, उज्यापसून नाश जाता; मुयालाहानाचेर लायिल्ल्या पांयांतल्यान वायटाचो नाश जाता; उंच धरून दवरल्लो पांय मुक्ती दिता…..”

कृष्ण राक्षस-नाग कलियाच्या माथ्यार नाचता

आनीक एक अभिजात दिव्य नाच म्हळ्यार कालियाचेर कृष्णाचो नाच. पुराणकथ्यांप्रमाण कालिया यमुना न्हंयत रावतालो, ताका लागून लोक लोकांक भंय घालतालो आनी आपलें विख पुराय देशांत पातळायतालो.

कृष्ण न्हंयत उडी मारताना कालियान ताका धरलो. उपरांत कलियान कृष्णाक डंक मारून कृष्णाक ताच्या कुंड्यांनी गुंथून पळोवप्यांक आतुरताय हाडली. कृष्णान हें परवानगी दिली, पूण लोकांची चिंता पळोवन तांकां आश्वस्त करपाचें थारायलें. अशे तरेन कृष्णान “आराभाटी” नांवाच्या भगवंताच्या लीला (दिव्य नाटकाचें प्रतिकात्मक) आशिल्ल्या आपल्या नामनेच्या नाचाक सुरवात करून नागाच्या फड्यांचेर उडी मारली. तालांत कृष्णान कालियाच्या दर एका उदेंते हुडदाचेर नाचून ताका हारयलो.

द क्रॉस एक लयबद्ध नाच सर्पाच्या तकलेचेर

जेजूक खुर्सार मारप आनी जिवंत जावप हें तशेंच ताणें सोर्पाक हारोवन केल्लो नाच आशिल्लो अशें सुवार्तेंत जाहीर केलां . आनंद तांडव आनी रुद्र तांडव हे दोगूय हे नाचाक लागून भगवंत आनंद आनी राग अशे दोनूय प्रकार जागृत जाताले. मनशाच्या इतिहासाचे सुरवेक आमी हें हक्क पळयतात, जेन्ना आदाम, पयलो मनू , सोर्पाक बळी पडलो. देवान ( तपशील हांगा ) नागाक सांगिल्लें

    आनी तुज्या आनी बायले मदीं    आनी तुज्या आनी तिच्या संतती मदीं दुस्मानकाय घालतलों ;तो तुजी तकली कुसकुसतलो    आनी तूं ताची टाळू मारतलो.”उत्पत्ती 3:15

देखून ह्या नाटकांत सर्प आनी बायलेचें बीं वा संतती हांचेमदीं संघर्श जावपाचो अदमास सांगिल्लो. हें बीं जेजू आशिल्लो आनी तांचो संघर्श खुर्सार पराकाष्ठेक पावलो. कृष्णान जसो कालियाक ताका मारपाक दिलो, तसोच जेजून आपल्या निमाण्या जैताचो विस्वास दवरून सर्पाक मारपाक दिलो. जशें शिव मोक्षाक दाखोवन अपस्मराक पांयांनी मारता, तशें जेजून नागाक पांयांनी मारून जिणेचो मार्ग तयार केलो . ताच्या जैताचें आनी आमच्या जिविताच्या मार्गाचें वर्णन बायबलांत अशें केलां:

जेन्ना तुमी तुमच्या पातकांक लागून आनी तुमच्या पातकाच्या स्वताच्या बळग्या पासून मुक्त जावंक नाशिल्ल्यान तुमी आध्यात्मिक रितीन मेले, तेन्ना देवान तुमकां क्रिस्ता वांगडा जियेले आनी ताणें आमच्या सगळ्या पातकांक माफ केलें. ^१४  ताणें रिण रद्द केलें, तातूंत आमी पाळूंक नाशिल्ल्या सगळ्या नेमांची वळेरी आशिल्ली. ताणें तो विक्रम ताच्या नेमा सयत काडून घेतलो आनी ताका खुर्सार खिळे मारलो. ^१५  देवान आध्यात्मिक राज्यकर्त्यांक आनी तांकां अधिकार काडून उडयले. खुर्सार ताणें जैत मेळयलें आनी ते अशक्त आसात हें संवसाराक दाखयलें.कोलोसकारांक 2:13-15

तांचो संघर्श ‘सात’ आनी ‘तीन’ ह्या लयबद्ध नाचांत उक्तो जालो, जो जेजूच्या निमाण्या सप्तकांत सृश्टींतल्यान दिसलो.

हिब्रू वेदांच्या आरंभासावन देवाचें पूर्वज्ञान प्रगट जालें

सगळ्या पवित्र पुस्तकांतल्यान (संस्कृत & हिब्रू वेद, सुवार्ते) फकत दोन सप्तकां आसात जंय सप्तकांतल्या दर एका दिसाच्यो घडणुको सांगतात. हिब्रू वेदांच्या सुर्वेक नोंद जाल्ल्या अशा पयल्या सप्तकांत देवान सगळें कशें रचलें हाची नोंद आसा. 

दिसपट्ट्यो घडणुको नोंद जाल्लो दुसरो सप्तक जेजूचो निमाणो सप्तक. हेर खंयच्याच ऋषी, ऋषी वा संदेष्ट्याक एक पुराय सप्तक दिसपट्ट्यो कार्यावळी सांगिल्लीं नात. हिब्रू वेद सृश्टीचो हिशोब हांगा दिला . आमी जेजूच्या निमाण्या सप्तकांतल्या दिसपट्ट्या घडणुकां वयल्यान गेले आनी हें मेज ह्या दोन सप्तकांतल्या दर दिसा बाजू बाजून दवरता. सप्तक तयार जावपी ‘सात’ हो शुभ आंकडो अशे तरेन सृश्टीकर्त्यान आपलो ताल ज्या आदार मीटराचेर आदारिल्लो आसता.

जेजूचो निमाणो सप्तक सृश्टी सप्तकाच्या तालांत

आदामाचो दीस 6 जेजू वांगडा नाच

ह्या दोन सप्तकां खातीर दर दिसाच्यो घडणुको एकामेकांक जुळटात, ताका लागून लयबद्ध सममिती मेळटा. ह्या दोनूय ७ दिसांच्या चक्रांच्या निमाणें नव्या जिविताचीं पयलींच फळां फुटून नवी निर्मिती वाडोवंक तयार जातात. म्हणल्यार, आदांव आनी जेजू एकठांय नाचतात, एक संमिश्र नाटक करतात. 

बायबलांत आदामा विशीं अशें सांगलां

… आदाम, जो येवपी मनशाचो एक नमुनो.रोमकारांक5:14

आनी

कित्याक मरण एका मनशा वरवीं आयलें म्हणून मेल्ल्या मनशांचें पुनर्जिवंतपणय मनशा वरवीं जाता. ^२२  कित्याक आदामाक लागून सगळे मरतात तशेच ख्रिस्तांतल्यान सगळे जिवे जातले.1कोरिंतकारांक15:21-22

ह्या दोन सप्तकांची तुळा केल्यार आमी पळयतात की आदामान जेजून रस दिवपी एक नमुनो नाटकीय केलो . संवसार रचपाक देवा कडेन स दिसांची गरज आशिल्ली काय? एकेच आज्ञान ताका सगळें करपाक मेळचें नाशिल्लें? मागीर ताणें केल्ल्या क्रमांत ताणें कित्याक निर्माण केलो? देवाक थकूंक मेळना तेन्ना सातव्या दिसा कित्याक विश्रांती घेतली? जेजूचो निमाणो सप्तक सृश्टी सप्तकांत आदींच अदमास केल्लो म्हणून ताणें केल्ल्या वेळार आनी क्रमांत ताणें सगळें केलें. 

खास करून सव्या दिसा हें खरें. वापरिल्ल्या उतरांनी आमकां सरळ सममिती दिसता. देखीक, फकत ‘जेजू मेलो’ म्हणचे परस सुवार्तेंत ताणें ‘निमाणो उस्वास घेतलो’ अशें सांगलां, ‘जिवाचो उस्वास’ मेळिल्ल्या आदामाक एक प्रत्यक्ष उलट नमुनो. काळाच्या सुरवाती सावन असो नमुनो काळ आनी संवसारांत पातळिल्लें पूर्वज्ञान दाखयता. थोडयाच उतरांनी सांगपाचें जाल्यार तो दैवीचो नाच.

‘तीन’ मीटरांत नाचप.

त्रिआह Rtam , सृश्टीकच सांबाळपी लयक्रम आनी नियमितताय प्रगट करता देखून तीन क्रमांक शुभ मानतात . रतम म्हळ्यार पुराय सृश्टींत व्याप्त आशिल्लो मुळावो स्पंदन. देखून काळ आनी घडणुकांची वेवस्थीत प्रगती म्हणून ती जायत्या तरांनी प्रगट जाता.

तेन्ना सृश्टीच्या पयल्या 3 दिसां मदीं आनी जेजूच्या मरणांतल्या तीन दिसां मदीं होच वेळ मेळटा हातूंत अजाप दिसना. ह्या कोश्टकांत ह्या नमुन्याचेर भर दिला.

अशे तरेन देव मेजर मीटरांत (सात दिसांनी) आनी मायनर मीटरांत (तीन दिसांनी) नाचता जसो नर्तक वेगवेगळ्या वेळ चक्रांत आपली कूड हालयतात.

उपरांतचे मुद्रा

हिब्रू वेदांत जेजूच्या येवपाचें चित्रण करपी विशिश्ट घडणुको आनी उत्सव नोंद केल्यात. देवान हीं दिलीं म्हणजे आमकां कळचें की हें देवाचें नाटक, मनशाचें न्हय. सकयल दिल्ल्या कोश्टकांत कांय गजालींचो सारांश दिला, जेजू जियेवचे आदीं शेंकड्यांनी वर्सां नोंद केल्ल्या ह्या व्हडल्या चिन्नां कडेन जोडणी दिल्या.

नाचांतल्या मुद्रां भशेन जेजूक दाखोवन दिवपी उत्सव & Oracles

नाचांत पांय आनी धड हांचीं मुखेल हालचालीं आसतात, पूण ह्या हालचालींक ललितपणान भर दिवपाखातीर हात आनी बोटांचोय उपेग करतात. हात बोटांच्या ह्या वेगवेगळ्या मुद्रांक आमी मुद्रा म्हणटात . हे वचन आनी उत्सव दिव्य नाचाच्या मुद्रांभशेन आसतात. कलेच्या नदरेन ते जेजूच्या व्यक्तीचो आनी वावराची तपशीलवार म्हायती दाखयतात. नाट्याविशीं नाट्यशास्त्रान आज्ञा केल्ल्या प्रमाण देव आमकां मनरिजवणे भायर रसाक आपोवन तालांत हालला.

आमचें आमंत्रण

देव आमकां आपल्या नाचांत सामील जावपाक आपयता.  भक्तिचे नदरेन आमचो प्रतिसाद आमी समजूंक शकतात.

राम आनी सीता हांचे मदल्या मोगा इतलेच खोल आपल्या मोगांत प्रवेश करपाक तो आमकां आपयता .

हांगा जेजून दिल्लें सासणाचें जिवीत कशें मेळचें तें समजून घेयात.