पर्यावरण वांटणी विशीं बायबल कितें शिकयता?

पर्यावरण आनी ताचे विशीं आमची जापसालदारकी बायबलांत कितें सांगलां? जायत्या जाणांक दिसता की बायबल फकत ताचे कडेन संबंदीत आसा नैतिक नैतिकता (म्हळ्यार फट उलोवंक नाकात, फटोवंक नाकात वा चोरूंक नाकात). वा घडये तो फकत स्वर्गांतल्या एका उपरांतच्या जिविताचोच संबंदीत आसूं येता . पूण मनीस, धर्तरी आनी ताचेर जिवीत हांचे मदलो संबंद, आमच्या जापसालदारक्यां वांगडाच बायबलाच्या पयल्या पानाचेरच वळख करून दिल्या.

बायबलांत देवान रचली अशें सांगलांताचे प्रतिमेंत मनीसजात. त्याच वेळार ताणें मनशाकुळाकय आपलो पयलो आरोप दिलो. बायबलांत नोंद केल्ल्या प्रमाणें:

^२६  तेदनां देवान म्हणलें, “आमच्या प्रतिमे प्रमाणें, आमच्या रुपान मनशाकुळाक, दर्यांतल्या नुस्त्यांचेर आनी मळबांतल्या सुकण्यांचेर, जनावरांचेर आनी सगळ्या रानवटी जनावरांचेर आनी जमनीचेर भोंवपी सगळ्या प्राण्यांचेर राज्य करुंक जाय.”

^२७  अशें देवान मनशाकुळाक आपल्या प्रतिमे प्रमाणें रचलें,
    देवाच्या प्रतिमे प्रमाणें तांकां रचलें;
    दादलो आनी बायल ताणें त्यो रचल्यो.

^२८  देवान तांकां आशीर्वाद दिलो आनी तांकां म्हळें: “फळ वाडात आनी वाडत रावात, धर्तरी भरात आनी तिका आपल्या शेकातळा हाडात, दर्यांतल्या नुस्त्यांचेर आनी मळबांतल्या सुकण्यांचेर आनी जमनीचेर हालपी दर एका जिवाचेर राज्य करात.”

उत्पत्ती 1:26-28

देव मालकी तिगोवन दवरता

कांय जाणांनी ‘वश कर’ आनी ‘राज्य’ ह्यो आज्ञा चुकीचो समजून घेतला की देवान संवसार मनशाकुळाक दिला, ताचे कडेन आमकां जाय तशें करपाक. अशे तरेन आमच्या दर एका सनसनाटी आनी फॅन्सी प्रमाण धर्तरेचेर आनी तिच्या पर्यावरण यंत्रणेचेर ‘राज्य’ करपाक आमी मेकळे आसात. अशे विचारसरणीन देवान सुरवाती सावन आपले सृश्टीचे हात धुवन काडले. मागीर ताणें आमकां जाय तशें करपाक दिलें.

पूण बायबलांत केन्नाच सांगिल्लें ना की आतां मनीसजाती संवसाराक आपल्याक जाय तशें करपाक ‘मालकी’ करता. जायते फावटीं पुराय बायबलांत देव संवसाराचेर आपली चालू मालकी दाखयता. इ.स.प. सुमार १५०० वर्सा मोयजेसा वरवीं देवान कितें सांगिल्लें तें पळयात

५ आतां तुमी म्हजें पुराय आज्ञापालन पाळ्ळें आनी म्हजो करार पाळ्ळें जाल्यार, सगळ्या राश्ट्रांतल्यान तुमी म्हजी मोलादीक संपत्ती जातली. सगळी धर्तरी म्हजी आसली तरी . निसर्ग 19:5

आनी दावीदावरवीं सुमार 1000 इ.स.प

१० कारण रानांतलें दर एक जनावरां म्हजें    आनी हजार दोंगुल्ल्यांचेर आशिल्लें गोरवां म्हजें.११ दोंगरांतल्या दर एका सुकण्याक हांव वळखता    आनी शेतांतले किडे म्हजेच.स्तोत्रां 50:10-11

ह्या संवसारांतल्या जनावरांची स्थिती हातूंत देवाची सक्रिय आवड आनी सविस्तर गिन्यान दवरता अशें जेजून स्वता शिकयलें. ताणें शिकयल्ले प्रमाण: १.

दोन चिमणी एक पेनीक विकतात न्हय? तरी तातूंतलो एकूय तुज्या बापायच्या काळजी भायर जमनीर पडचो ना. मातेव 10:29

आमी वेवस्थापक आसात

मनीसजातीक दिल्ले भुमिका समजून घेवपाचो चड अचूक मार्ग म्हणल्यार आमकां ‘वेवस्थापक’ अशें मानप. जेजून आपल्या शिकवणेंत देव आनी मनशां मदल्या संबंदाचें वर्णन करपाक जायते फावटीं हें चित्र वापरलें. हांगा एक उदाहरण आसा,

१ जेजून आपल्या शिसांक म्हळें: “एक गिरेस्त मनीस आसलो, ताच्या वेवस्थापकाक आपली संपत्ती वाया घाल्या असो आरोप आशिल्लो.लुकास 16:1-2

ह्या बोधकथेंत देव हो ‘गिरेस्त मनीस’ – सगळ्या गजालींचो मालकी हक्क – आनी आमी वेवस्थापक. ताच्या मालकीचें आमी कशें वेवस्थापन केलां हाचेर कांय वेळार आमचें मुल्यांकन जातलें. जेजू आपल्या जायत्या शिकवणांनी ह्या संबंदाचो सातत्यान वापर करता.

ह्या विचारांत आमी पेन्शन फंड वेवस्थापक सारके. पेन्शन निधी तांचे मालकीचे नात – तांच्या पेन्शनांत फारीक करपी लोक हेच मालक. निधी वेवस्थापकांक निवृत्तीवेतनधारकांच्या फायद्या खातीर पेन्शन निधींत गुंतवणूक करपाचो आनी वेवस्थापन करपाचो अधिकार दिला. ते अयोग्य, आळशी वा वायट काम केल्यार मालक तांकां बदलतले.

देखून देव सृश्टीचो ‘मालकीदार’ उरला आनी ताका योग्य रितीन वेवस्थापन करपाचो अधिकार आनी जापसालदारकी आमकां दिल्या. देखून सृश्टीच्या संदर्भांत ताचीं ध्येयां आनी हितसंबंद कितें तें जाणून घेवप विवेकबुद्दीचें थारतलें. ताच्या कांय आज्ञांचें सर्वेक्षण करून आमी हें शिकूं येता.

ताच्या सृश्टी खातीर देवाचें काळीज ताच्या आज्ञां वरवीं प्रगट जालें

उपरांत…पास्को, आनी दिवप हेंधा आज्ञा, मोयजेसाक आनीक सविस्तर सुचोवण्यो मेळ्ळ्यो, नव्यान नव्यान आयिल्ल्या इज्रायल राष्ट्रान वचन दिल्ल्या देशांत कशें स्थापन करचें. पर्यावरणा संबंदीं देवाच्या काळजांतल्या मुल्यांक दृश्टीकोन दिवपी सुचोवण्यो पळयात.

१ सिनाई पर्वताचेर सर्वेस्परान मोयजेसाक म्हळें, २ “इज्रायल लोकांक उलो आनी तांकां म्हणचें: ‘तुमी हांव तुका दितलों त्या देशांत भितर सरताना, त्या देशानच सर्वेस्पराक सब्बाथ पाळचो पडटलो, ३ स वर्सां तुमचीं शेतां पेरचीं आनी स वर्सां तुमचीं द्राक्षमळ्यां कापून तांचीं पिकां एकठांय करचीं.’ ४ पूण सातव्या वर्सा त्या देशाक एक वर्स सब्बाथाचो विसव, अ सब्बाथ सर्वेस्पराक दिवंक नाका. 

लेवीत 25:1-4

हेर सगळ्या राश्ट्रांमदीं आनी तेन्नाच्या (३५०० वर्सां आदीं) तांच्या पद्दतींमदीं खाशेली आनी आयज सादारणपणान चलपी पद्दतीपरस लेगीत वेगळी, ही आज्ञा दर सातव्या वर्सा ही जमीन, लागवड नाशिल्ली उरपाची खात्री करताली. अशे तरेन जमनीक नेमान, नियतकालिक ‘विश्रांती’ मेळूंक शकतालो. ह्या विसव वेळार जड शेतवडीखाला उणे जाल्ले पोशक तत्व परतून भरूंक शकतले. ही आज्ञा दाखयता की देव अल्पकाळ काडपा परस दीर्घकाळांतल्या पर्यावरणीय टिकावूपणाक मोल दिता. हें तत्व आमी नुस्त्याच्या सांठ्या सारकिल्या पर्यावरणीय संसाधनां मेरेन पावोवंक शकतात. हंगामी प्रमाण एक तर नुस्तें मारपाचेर मर्यादा घालची वा चड नुस्तें मारपी सांठो परतून मेळूंक शकता मेरेन नुस्तेंमारी थांबयात. ही आदेश आमची सैमीक संपत्ती उणी करपी सगळ्या कार्यावळींक विस्तारीत तत्व म्हणून लागू जाता, मागीर ती उदक, रानवटी जनावरां, नुस्त्याचो सांठो वा रानां आसूं.

ही मार्गदर्शक तत्वां पर्यावरणाक फायदेशीर दिसता. पूण इज्रायल लोकांनी रोयनाशिल्ल्या वर्सा कशें जेवचें असो प्रस्न तुमकां पडटलो आसतलो. हे आमचे सारकेच लोक आशिल्ले आनी तांणीय तसोच हो प्रस्न विचारलो. बायबलांत ह्या आदान-प्रदानाची नोंद केल्या:

१८ “‘म्हज्या फरमानांक पाळो दिवन म्हज्या कायद्यांक पाळो दिवपाची जतनाय घेयात आनी तुमी देशांत सुरक्षीत रावतले.’ १९ मागीर देशांत फळां मेळटलीं आनी तुमी तुमचें भरपूर खावपाक शकतले आनी थंय सुरक्षीत रावतले.२० तुमी विचारूं येता, “आमी आमचीं पिकां रोयना वा कापणी करूंक ना जाल्यार सातव्या वर्सा आमी कितें खातले?” २१ सव्या वर्सा हांव तुका इतलो आशीर्वाद धाडटलो की जमनींतल्यान तीन वर्सां मेरेन उत्पन्न मेळटलें २२ आठव्या वर्सा तुमी रोयतना पोरन्या पिकाचें खावपाक लागतले आनी धाव्या वर्साची कापणी येयसर तें खातले. लेवीत 25:18-22

जनावरांच्या कल्याणाचो हुस्को

४ बैल धान्य पाडून काडटना तोंडाक तोंड दिवचें न्हय.दुसरें 25:4

इज्रायल लोकांनी भाराच्या जनावरांक बरी वागणूक दिवची पडली. तांणी धान्याचेर पावल दवरपी आपल्या जनावरांक (म्हळ्यार तें मळटलें) आपल्या यत्न आनी वावराचें कांय फळ भोगपाक आडावंक फावना.

११ आनी निनेव्हेच्या व्हडल्या शाराचो म्हाका हुस्को करचो न्हय, जातूंत एक लाख वीस हजारां परस चड लोक आसात, जे आपल्या उजव्या हाताक उजव्या हातांतल्यान उजव्या हातांतल्यान वळखूंक शकनात-आनी जायतीं जनावरां आसात?”जोनास 4:11

हें जोनाच्या नामनेच्या पुस्तकांतल्यान आयलां. ह्या पुस्तकांत निनेव्हेच्या वायट नागरीकांक पश्चात्ताप करपाचो उपदेश करुंक जोनासाचो उलो पाळचे आदीं एक व्हडलो दर्यांतलो प्राणी जोनासाक गिळ्ळो. तांणी ताच्या प्रचारांतल्यान पश्चात्ताप केला आनी ताका लागून ताचो न्याय पयस केलो म्हूण देवा कडेन रागान जोनासान देवा कडेन कडू कागाळ केली. वयर दिल्लें उतारे ताचे कागाळीक देवाचो प्रतिसाद आशिल्लो. निनेव्हेच्या लोकां विशीं देवाची काळजी उक्ती करपा वांगडाच तो जनावरांचीय काळजी उक्तायता. निनेव्हेच्या लोकांनी पश्चात्ताप केल्ल्यान जनावरां वाचयले म्हूण देवाक खोशी जाली.

धर्तरेक हानी करपी लोकां खातीर न्याय

प्रकासणी पुस्तक, बायबलांतलें निमाणें पुस्तक आमच्या संवसाराच्या फुडारा विशीं दृश्टीकोन दिता. ताणें अदमास केल्लो फुडाराचो व्यापक विशय येवपी निर्णयाचेर केंद्रीत आसा. येवपी निर्णय जायत्या कारणांक लागून सुरू जाता, तातूंत:

१८ राष्ट्रांक राग आयलो आनी तुजो राग आयला. मेल्ल्या लोकांचो न्याय करपाचो  आनी तुज्या सेवकांक संदेष्ट्यांक आनी तुज्या लोकाक, जे तुज्या नांवाक आदर करतात, तांकां व्हड-ल्हान इनामां दिवपाचोवेळ आयला- आनी धर्तरेचो नाश करपी लोकांक नाश करपाचो वेळ आयला.”प्रकासणी 11:18

म्हणल्यार मनीसजात आपल्या मालकाच्या इत्से प्रमाण धर्तरेचें आनी तिच्या पर्यावरण यंत्रणेचें वेवस्थापन करचे परस ‘धर्तरेचो नाश करतलो’ असो अदमास बायबलांत केला. हाका लागून गुन्यांवकारांक नश्ट करपा खातीर निवाडो सुरू जातलो.

धर्तरेचेर दर्याच्या गर्जना आनी उडयल्ल्या आवाजाक लागून राश्ट्रां त्रास आनी घुस्पागोंदळांत पडटलीं.लुकास 21:25ब

चवथ्या देवदूतान आपली बाटी सुर्याक ओतली आनी सुर्याक लोकांक उज्यान लासपाक मेळ्ळें. ९ तांकां खर उश्णतेन लासून उडयले आनी तांणी ह्या दुयेंसांचेर नियंत्रण दवरपी देवाच्या नांवाचो शाप दिलो, पूण तांणी पश्चात्ताप करून ताची महिमा करपाक न्हयकार दिलो.प्रकासणी 16:8-9

२००० वर्सां आदीं बरयल्लीं हीं चिन्नां संवसारीक उश्णतायेचो एक भाग म्हूण आयज आमी पळयतात ती दर्याची पातळी वाडटा आनी दर्याच्या वादळांची वाडिल्ली तीव्रता अशें दिसता. घडये आमी पुर्विल्ले शिटकावणी कडेन लक्ष दिवंक जाय.

आमच्या पर्यावरणाक मजत करपाक आमी कितें करूंक शकतात?

बऱ्या वातावरणा खातीर वावुरपा खातीर आमी घेवंक शकतात तीं कांय पावलां हांगा दिल्यांत:

• उत्पाद रिसायकल करचे पयलीं तुमकां शक्य तितले परत वापर करून तुमचो कोयर उत्पादन उणें करचें. कागद, प्लास्टीक, धातू अशीं प्रक्रिया करून परत वापरूं येतात अशो वस्तू रिसायकल करात.
• प्लास्टीक पर्यावरणाक हानी करता, देखून प्लास्टीक वापर उणो करप हें एक सोंपें पयलें पावल. प्लास्टीकच्या बाटल्यांनी उदक घेवचे परस उदकाची बाटली आपल्या वांगडा व्हरप अशीं सादीं पावलां उबारूं येतात. तुमचीं प्लास्टीक खरेदी पोतीं परत वापरात. अन्न सांठोवपाक धातूचे वा कंवचेचे आयदन वापरचे. कांय नाश्टे आनी खाणां अजूनय प्लास्टीक घालून पॅकेज केल्लीं आसतात. तुमी हीं व्हड प्रमाणांत विकतीं घेवपाचो यत्न करूंक शकतात आनी मागीर परत वापरपाक येवपी आयदनांत सांठोवंक शकतात.
• उदक हें पर्यावरणाचें एक म्हत्वाचें आंग. तुमी नळ वापरनात तेन्ना नळ बंद करप अशी जतनाय घेवन उदक सांबाळचें. टपकपी नळे आनी नल दुरुस्त करप.
• उर्जा कार्यक्षम उत्पाद वापरात. देखीक, उर्जा-कुशळटायेन बल्ब वापरप फकत पर्यावरणाक बरेंच न्हय (कार्बन पावल उणो आसता) पूण तुमचो उर्जेचो खर्चूय वाचतलो.
• स्वताच्या गाडये बदला भौशीक येरादारी वापरात. हें सदांच सगळ्यांत सोंपें पावल न्हय कारण ते चलपा परस वा बशींतल्यान वचपा परस खूब सोयीचे आसतात. पूण थोडो व्यायाम करपा खातीर थोड्या अंतराचेर चलपाचो यत्न करात आनी पर्यावरणाची राखण करपाक एक पावल उबारात. हवामान बरें आसल्यार सायकल चलोवपाचो यत्न करात. जीवाश्म इंधनान जळपी गाडयो सोडून इलेक्ट्रीक गाडयो विकत्यो घेवप हो गाडयेन जावपी कार्बन उत्सर्जन उणें करपाचो आनीक एक मार्ग.
• पर्यावरणाक हानी जायना अशीं पर्यावरणाक अनुकूल अशीं उत्पादनां वापरचीं. तातूंत सेंद्रीय अन्न वा जैवविघटनशील नितळसाण उत्पाद हांचो आस्पाव जाता. 
• कोयर उडोवचो न्हय. कोयर आशिल्ल्यान जायते प्लास्टीक दर्यांत आनी गोड्या उदकाच्या कुडींत धुवन वतात.
• ल्हान ल्हान बदल केल्यार व्हडलो फरक पडूं येता हें लक्षांत दवरात. तुमी जिवीतभर पर्यावरणाची जतनाय घेवपाचे दिकेन खंयचेंय पावल उबारल्यार फरक पडटलो.
• ह्यो टिपा आनी रणनिती हेरांक दिवच्यो.
• लोकांक, खास करून ल्हान लोकांक, पर्यावरणा विशीं आनी ताची राखण करपाचें म्हत्व सांगचें. सोशल मिडिया हो आमच्या जिविताचो व्हडलो भाग. पर्यावरणाच्या प्रस्नां विशीं आनी आमी तिची राखण कशी करूं येता हाचे विशीं म्हायती वांटपा खातीर सोशल मिडियाचो वापर करचो.
• हे प्रतिबंधात्मक उपाय सराव करात म्हणजे तुमी हेरां खातीर एक देख दिवंक शकतले. हेर लोकांनी ती सराव करतना लोकांक नवी संवय आपणावपाची चड शक्यताय आसता.